داوری چیست؟

داوری یکی از شیوه های حل اختلافات حقوقی است که خارج از دادگاه و سیستم قضایی انجام می شود. این روش که عموما توسط نهادهای خصوصی و مردمی اداره می شود و داوران عموما توسط طرفین اختلاف انتخاب می شوند و از جهات تخصصی بودن و کم هزینه بودن و سریع بودن، موجب اقبال عمومی در کشورهای پیشرفته قرار دارد.

جایگاه و اعتبار داوری

داوری از قدیم الایام در ایران به اسم تحکیم شناخته میشد و اکنون مطابق مواد 454 تا 500 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب مجلس شورای اسلامی توسط کسانی که به مباحث حقوقی آشنایی دارند، انجام میشود. در این نهاد داوری آنچه بیش از همه در تحکیم این نهاد موثر است و پشتوانه حقوقی این نهاد است عبارت است از اراده و توافق طرفین معامله که در ضمن قراردادی که داشته اند موافقت کرده اند در صورت هر گونه اختلاف به داور خصوصی مراجعه کنیم و بنابر آنچه گفته شد، دادگاه با وجود قرارداد یا شرط داوری در متن قرارداد،مستقیما و بدون هماهنگی، به موضوع اختلاف رسیدگی کند و چون ورود پرونده در دادگاه های کنونی موجب اطاله دادرسی میشود و شخص امکان پیگیری طولانی مدت را ندارد، ولی در داوری حقوقی چنین طول زمانی وجود ندارد.

ویژگی ها و مزایا

*کاهش هزینه ها در داوری ( به صورتی که هر چه خواسته بیشتر باشد، حق داوری کمتر است به خلاف دادگاه که ثابت است)

*رفع موانع قضایی در داوری ( در رسیدگی از طریق داوری فقط طرفین اختلاف و داور از موضوع اختلاف مطلع می‌شوند، ولی در دادگاه ممکن است هنگام مراجعه اشخاص دیگری نیز از موضوع اختلاف با خبر شوند)

*اکرام طرفین دعوی

* سرعت بالا در رسیدگی از طریق داوری

* قطعی و لازم الاجراء بودن آراء داوری

*دقت و تخصص داوران در صدور رای

*محرمانه بودن رسیدگی در داوری

تفاوت داوری و دادگاه‌های دادگستری

الف).رسیدگی در داوری یک مرحله‌ای است.

در رسیدگی قضائی، دادگاه تجدیدنظر دوباره به موضوع اختلاف رسیدگی می‌نماید ولی در رسیدگی از طریق داوری امکان رسیدگی مجدد به همان اختلاف وجود ندارد و با صدور رای، دادگاه نمی‌تواند مجددا به موضوع اختلاف رسیدگی نماید و فقط در موارد خاص و مقرر در قانون امکان ابطال رای داوری وجود دارد.

ب).امکان عزل داور

در دادگاه امکان عزل قاضی توسط طرفین وجود ندارد، ولی در روش داوری، طرفین اختلاف می‌توانند با توافق یکدیگر داور یا داوران را عزل نمایند و شخص دیگری را برای داوری قرار بدهند

پ).اسناد و مدارک نزد ثالث

دادگاه در رسیدگی خود می تواند به مراجع رسمی و سازمانهای دولتی و عمومی دستور دهد اسناد و مدارکی که نزد آنها وجود دارد رابرای دادگاه ارسال نمایند ولی در داوری چنین نیست و طرفین ملزم می باشند اسناد و مدارک مورد استناد خود را شخصا تهیه کرده و در اختیار داور قرار دهند.

ت).انتخاب روش ابلاغ در داوری

دادگاه طبق قانون آیین دادرسی مدنی ملزم به ابلاغ آرا و اوراق قضایی می باشد در حالی که در داوری طرفین می توانند مشخص کنند نحوه دعوت از اصحاب دعوا و ابلاغ رای داور چگونه باشد

س).انتخاب تعداد افراد رسیدگی کننده در داوری

در دادگاه در مرحله بدوی یک قاضی و در مرحله تجدیدنظر سه قاضی به اختلاف رسیدگی می کنند ولی در داوری محدودیتی در تعداد داوران وجود ندارد بدین معنی که می توان توافق کرد مثلا ۵ داور در موضوع اختلاف نظر دهند.

 نحوه مراجعه به داوری

افراد در تمام قراردادهای حقوقی خود می توانند با توافق طرفین و یا بصورت یک قرارداد مجزا از قرارداد اصلی توافق بر ارجاع اختلافات به داوری داشته باشند. بنابراین روش، طرفین در قرارداد اصلی یا قرارداد دوم شرط می کنند که اگر اختلافی در قرارداد مورد نظر ایجاد شود، بر اساس این توافق به داوری رجوع خواهند نمود

توافق برای ارجاع به داوری

همانگونه که پیش از این هم گفته شد در روش داوری اصل بر توافق طرفین است و لذا طرفین حتی بعد از بروز اختلاف می توانند برای رجوع به داور توافق نمایند و چنانچه طرفین بر داوری توافق داشته باشند، ارائه دادخواست در دادگاه با قرار عدم استماع رو به رو خواهد شد.

منتفی شدن ارجاع به داوری

در موارد زیر، ارجاع به داوری در قراردادها منتفی است و پرونده در دادگاه رسیدگی می شود:

اگر داور، مسئولیت مربوطه را نپذیرد و داوری را رد کند.

اگر داور توانایی داوری را از دست دهد به عنوان مثال محجور گردد یا فوت نماید.

اگر یکی از طرفین قرارداد، یک ارگان دولتی یا وابسته به دولت باشد.

اگر منافع دولت در خصوص نتیجه اختلاف در میان باشد.

اگر داور قوانین عمومی و اصلی را در زمینه حکم صادره رعایت نکند.

اگر شرط داوری شده باشد اما داور تعیین نشده باشد و طرفین توانایی معرفی یک داور واحد را نداشته باشند.

 

متن شرط داوری موسسه حقوقی داوری فکرنو؛

رسیدگی و صدور رای در کلیه اختلافات، دعاوی و تفاسیر ناشی از قرارداد و پیرامون آن در تمام مراحل قراردادی بین متعاملین، قائم مقام ایشان به داوری موسسه حقوقی داوری فکرنو عدلی نو(ش ث 2147 – WWW.FEKRINS.COM ) واگذار می‌گردد. شرط داوری مستقل از قرارداد اصلی و موسسه، مقام ناصب و شیوه ابلاغ ها، حضوری یا اظهارنامه و هزینه داوری به نسبت محکومیت بر عهده محکوم علیه می باشد.

آیین نامه اجرایی رسیدگی به اختلافات به شیوه داوری – موسسه حقوقی داوری فکرنو عدلی پویا

آیین نامه رسیدگی به اختلافات از طریق داوری موسسه حقوقی داوری فکرنو مصوب مورخ 1397/11/15 هیات مدیره موسسه می باشد.

انتخاب داور(ان)؛

1 – طرفین داوری می توانند نسبت به معرفی داور اختصاصی خود و داور مرضی الطرفین به موسسه داوری اقدام نمایند. معرفی داور اختصاصی از زمان ابلاغ موسسه به مدت سه روز و مدت زمان لازم برای رضایت طرفین برای انتخاب داور مرضی الطرفین بیشتر از یک هفته نخواهد بود. کلیه امور انتخاب داوران می بایست به صورت کتبی صورت گیرد.

2 – در صورتیکه هر یک از طرفین درخواست مهلت برای معرفی داور به موسسه ندهند یا اینکه در مهلت های مشخص شده داور به موسسه معرفی ننمایند، به منزله این است که به داوران انتخابی موسسه رضایت دارند و رای ایشان را لازم الاجرا می دانند.

3 – در صورت عدم معرفی داور توسط طرفین، موسسه به عنوان ناصب داوری می بایست بر طبق این آیین نامه از بین لیست داوران عضو و فعال و بر اساس تخصص مربوط به پرونده به تشخیص موسسه، برای پرونده به تعداد لازم داور(ان) تعیین نماید. لیست داوران متخصص داوری و عضو و فعال در موسسه، در بخش داور وبسایت www.fekrins.com درج شده است. داوری از لحاظ تعداد داوران می تواند به صورت تک داور و یا به صورت هیات های دو نفره، سه نفره و بیشتر تشکیل گردد. در صورت اعتراض به صلاحیت داور(ان) توسط هر یک از طرفین، داور(ان) می بایست راجع به صلاحیت خود اظهار نظر کنند.

4 – در اولین جلسه رسیدگی (استماع اظهارت طرفین)، داور(ان) منتخب به طرفین معرفی می شوند. هر یک از طرفین در صورتیکه نسبت به داور(ان) منتخب ادعای جرحی داشته باشند می بایست ظرف مهلت دو روز از تاریخ جلسه استماع، ادعای جرح خود را به صورت مستدل و مکتوب به دبیرخانه موسسه تقدیم نماید. جرح داور عبارت است از ادعای فقدان شرایط قانونی یا قراردادی نسبت به داور. در صورت عدم تقدیم لایحه جرح داور، به عنوان تایید و قبولی مجدد داوران محسوب می گردد.

5 – موسسه پس از دریافت مستندات هر یک از طرفین در باب ادعای جرح داور(ان) و پس از رسیدگی به ادعای مطروحه و در صورت اثبات جرح داور مربوطه، اقدام به معرفی داور دیگری از لیست داوران می نماید. در صورتی که طبق روال فوق، اثبات جرح داور دوم نیز صورت گرفت، داور سوم و در صورت جرح داور سوم، طرفی که اقدام به جرح داور نموده است می بایست داور اختصاصی خود را ظرف مهلت سه روز پس از اعلام موسسه در اثبات جرح داور سوم، به صورت کتبی به دبیرخانه موسسه اعلام نماید.

6 – داوری مستلزم حفظ استقلال و بی طرفی از جانب داور یا داوران است. هیچ یک از داوران(ان) مشاور و وکیل طرفین نیستند و طرفین می بایست کلیه مشاوره ها و راهنمایی های لازم را از مشاوران و وکلای مشاور اخذ نمایند. داور(ان) پس از رسیدگی و استماع اظهارات و بررسی مستندات و ادله ابرازی از ناحیه طرفین، فیمابین ایشان به حکمیت و صدور رای مبادرت می نمایند.

8 – اشخاص زیر را نمی توان به سمت داور معین نمود مگر با تراضی طرفین : – کسانی که سن آنان کمتر از بیست و پنج سال تمام باشد.  – کسانی که در دعوا ذی نفع باشند.  -کسانی که با یکی از اصحاب دعوا قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند. – کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوا می باشند یا یکی از اصحاب دعوا مباشر امور آنان باشد. -کسانی که خود یا همسرانشان وارث یکی از اصحاب دعوا باشند.  -کسانی که با یکی از اصحاب دعوا یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم با یکی از اصحاب دعوا دارند، درگذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند. – کسانی که خود یا همسرانشان و یا یکی از اقربای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او بایکی از اصحاب دعوا یا زوجه و یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی دارند. – کارمندان دولت در حوزه ماموریت آنان.

9 – اشخاص زیر هر چند با تراضی نیز نمی توان به عنوان داور معرفی نمود؛ -اشخاص فاقد اهلیت قانونی. -اشخاصی که به موجب حکم قطعی دادگاه یا در اثر آن از داوری محروم شده اند. -کلیه قضات و کارمندان اداری شاغل در محاکم قضایی.

تبادل لوایح اصل تناظر؛

10 – خواهان یا متقاضی داوری، باید درخواست داوری خود را به دبیرخانه موسسه داوری تسلیم کند. دبیرخانه وصول آن را با قید تاریخ وصول به خواهان و خوانده اعلام خواهد کرد.

11 – کلیه اسناد و مکاتبات و لوایحی که از جانب طرفین به موسسه تقدیم می گردد می بایست در دبیرخانه موسسه ثبت و رسید تاریخ و شماره ثبت اخذ گردد.

12 – طرفین داوری می توانند از موسسه یا سرداور بخواهند که رونوشت از لوایح طرف مقابل را تقدیم ایشان نماید. در صورتی که جهت پاسخ به لایحه طرف مقابل مهلتی را درخواست داشته باشند، می بایست تقاضای مهلت به موسسه یا سرداور تقدیم شود. در صورت موافقت ایشان، لایحه دفاعیه و پاسخ تحویل گرفته می شود.

13 – چنانچه متقاضی درخواست داوری را بدون ارائه مستندات و مدارک دیگر به موسسه داوری تسلیم نماید و بدون عذر موجه در تقدیم درخواست تفضیلی یا تکمیلی آن در مهلت مقرر اقدام ننماید و رسیدگی بر اساس درخواست ارائه شده ممکن نباشد، درخواست او به تشخیص و تصمیم موسسه یا سرداور، بایگانی می شود.

نحوه رسیدگی و ترتیب داوری؛

14 – خوانده داوری می تواند تا پایان اولین جلسه دادرسی ضمن پاسخ ماهیتی علاوه بر ایرادات موضوع قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی وانقلاب در امور مدنی، ایراد خود را در خصوص موارد زیر مطرح کند و داور باید در خصوص آن اتخاذ تصمیم نماید؛ موافقت نامه داوری معتبر وجود نداشته باشد یا موافقت نامه داوری، مفید صلاحیت مرجع داوری مورد رجوع نباشد. در موافقت نامه داوری مواعد یا ترتیبات خاصی برای رجوع به داوری مقرر شده باشد و این ترتیبات از سوی خواهان یا مؤسسه داوری رعایت نشده باشد. داور یا هر یک از اعضای هیئت داوران مشمول جهات جرح باشد. دعوا بین همان اشخاص، نزد دادگاهی در ایران قبلا اقامه شده و تحت رسیدگی باشد. در این صورت ایراد کننده مکلف است ظرف هفت روز گواهی مبنی بر طرح دعوا نزد مرجع قضائی و دستور موقت دایر بر توقف رسیدگی داور تا تعیین تکلیف قضیه در دادگاه را اخذ و تسلیم نماید. در این صورت رسیدگی داور تا تعیین تکلیف قضیه در دادگاه متوقف می شود و مدت توقف، جزء مدت داوری محسوب نمی شود. خواهان به جهتی از جهات قانونی از قبیل صغر، عدم رشد، جنون یا ممنوعیت از تصرف در اموال درنتیجه حکم ورشکستگی، اهلیت قانونی برای اقامه دعوا نداشته باشد. ادعا متوجه شخص خوانده نباشد. کسی که به عنوان نمایندگی اقامه دعوا کرده از قبیل وکالت یا ولایت یا قیمومیت سمت او محرز نباشد. دعوای طرح شده سابقا بین همان اشخاصی که صاحب دعوا، قائم مقام آنان هستند، رسیدگی شده نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد. دعوا برفرض ثبوت، اثر قانونی نداشته باشد از قبیل وقف و هبه بدون قبض. مورد دعوا مشروع نباشد. دعوا جزمی نبوده بلکه ظنی یا احتمالی باشد. خواهان در دعوای مطروحه ذی نفع نباشد. دعوا خارج از موعد قانونی، اقامه شده باشد. خواهان نیز می تواند در اولین پاسخ به جوابیه خوانده یا دعوای تقابل مطروحه از سوی وی، ایرادات خود را ضمن پاسخ ماهیتی مطرح کند.

15 – محل داوری دفتر حقوقی داوری فکر نو می باشد و تغییر محل جلسه بنا به نظر مدیر موسسه امکان پذیر می باشد. در صورتی که مدیر موسسه ضرورت بداند که محل داوری به هر دلیل مکان دیگری باشد، می بایست با رعایت امکان حضور طرفین، از دو روز قبل از جلسه رسیدگی، محل داوری را به اطلاع طرفین برساند.

16 – اگر هر یک از طرفین از حضور در جلسه استماع یا ارائه ادله مورد استناد خویش خودداری کند، سرداور می تواند رسیدگی را ادامه دهد و بر اساس مدارک موجود به صدور رای مبادرت کند.

17 – طریقه ابلاغ کلیه اوراق اعم از دعوتنامه ها، رای داوری و غیره از طریق اپلیکیشن whats app  بر روی شماره همراه معرفی شده توسط طرفین به داوری یا شماره های مندرج در قرارداد و اوراق موافقتنامه و … از طریق پیامک شماره 09124512426 یا ایمیل ارائه شده یا از طریق سامانه ثنا طرفین می‏باشد و پیام تایید از این طرق برای سرداور و داوران ملاک عمل و تایید ابلاغ می باشد. اقامتگاه قانونی طرفین، نشانی ارائه شده در اوراق و صورتجلسات می باشد. طرفین ملزم می باشند در صورتیکه آدرس جدیدی اختیار کردند، ظرف مهلت 24 ساعت به صورت کتبی به موسسه فکرنو اطلاع دهند.

18 – هر یک از طرفین حق دارد در رسیدگی های داوری تا ۲ نفر به عنوان نماینده به موسسه داوری معرفی نماید. نماینده می تواند از وکلای دادگستری دارای پروانه رسمی کانون وکلا یا مرکز وکلا باشد و یا اینکه وکالتنامه کاری از دفترخانه اسناد رسمی داشته باشد. چنانچه وکیل قبلا اعلام وکالت ننموده باشد باید مشخصات کامل وکیل خود را کتبا اعلام کند یا در لایحه یا صورت جلسه، وکیل خود را تعرفه نماید. پس از معرفی وکیل، کلیه ابلاغ ها و اوراق برای وکیل معرفی شده ارسال می گردد. در صورت تعدد نمایندگان یا وکلای انتخابی، اصل بر این است که هریک به تنهایی حق اقدام ندارند مگر اینکه خلاف آن مقرر شود.

19 – در صورتی که در فرآیند داوری، از نظر داور یا هیات داوران نیاز به کارشناسی باشد، سرداور با صدور قرار کارشناسی و به قید قرعه، از میان کارشناسان رسمی، کارشناس مورد نظر را انتخاب می نماید. هزینه کارشناسی مطابق نظر مدیر موسسه یا سرداور برعهده خواهان و در صورتیکه به درخواست خوانده باشد، هزینه داوری با خوانده می باشد. در صورتیکه هزینه کارشناسی در مهلت معین شده پرداخت نگردد کارشناسی از عداد دلایل خارج خواهد شد.

20 – طرفین می توانند نسبت یک یا چند نفر کارشناس (خبره یا رسمی) به عنوان کارشناس (ان) مرضی الطرفین، توافق نمایند. هزینه کارشناس(ان) مرضی الطرفین بر عهده طرفین می باشد. داور(ان) یا سرداور می تواند اختلاف را ابتدا از طریق صلح و سازش رسیدگی و در صورت عدم حصول نتیجه، نسبت به برقراری داوری، رسیدگی و صدور رای نماید.

21 – در داوری های هیاتی، ملاک اعتبار رای اکثریت می باشد، مگر اینکه در قرارداد ترتیب دیگری مقرر شده باشد. کلیه مراحل پس از صدور رای از جمله مرحله اجرای رای داوری بر عهده طرفین می باشد. مدت داوری سه ماه می باشد که در صورت موافقت طرفین و تصمیم موسسه، امکان تمدید به دفعات را دارد.

هزینه های داوری؛

22 – هزینه داوری بر اساس آیین نامه مصوب قوه قضاییه و بر طبق تقسیم بندی دعاوی به مالی و غیرمالی و در مورد دعاوی مالی، هزینه به صورت درصدی از خواسته محاسبه می گردد.

23 – هزینه داوری توسط طرفین و بالمناصفه توسط طرفین پرداخت خواهد گردید. اصل بر تساوی مسئولیت طرفین در پرداخت حق الزحمه داوری است مگر اینکه خلاف آن توافق شود.

24 – حق الزحمه داوری حتما می بایست به حساب موسسه حقوقی داوری فکرنو عدلی پویا 2147 واریز گردد.

25 – در صورتیکه طرفین در جلسه اول رسیدگی با یکدیگر توافق نمودند و موضوع اختلاف منجر به تنظیم صورتجلسه صلح و سازش گردید، از بابت هزینه داوری، فقط می بایست هزینه های اداری موسسه برای تشکیل جلسه حاضر را پرداخت نمایند. در صورت عدم حصول توافق در جلسه اول، طرفین ملزم به پرداخت کلیه هزینه های داوری می باشند. حتی اگر در جلسات بعد توافق صورت گیرد یا خواهان یا طرفین نسبت به دعوای خود صرف نظر نمایند.

26 – امکان توافق طرفین با موسسه برای کاستن ازهزینه داور وجود دارد. این موضوع می بایست با درخواست هر یک از طرفین صورت گیرد. هزینه داوری در این داوری طبق قرارداد حق الزحمه داوری و بر اساس توافق مدیر موسسه و خواهان بر طبق آیین نامه قوه قضاییه تعیین می گردد که خواهان یا طرفین ملزم به پرداخت آن می باشند. در هر پرونده مبلغ پنج میلیون ریال به صورت علی الحساب جهت پرداخت هزینه های اداری از جمله اظهارنامه به طرفین می بایست توسط طرفین پرداخت گردد. در پایان مراحل داوری نسبت به مبلغ علی الحساب پرداختی محاسبه صورت می گیرد و درصورتیکه هزینه ها بیشتر شده باشد توسط موسسه مطالبه و در صورت کمتر شدن، به درخواست طرفین به ایشان عودت داده می شود.

27 – بدیهی است شروع داوری منوط به پرداخت مبلغ حق الزحمه داوری می باشد. اعسار از هزینه های داوری، قابل استماع نیست.

28 – چنانچه خواهان داوری، هزینه داوری را بر طبق قرارداد حق الزحمه داوری با مدیر موسسه، طی دو روز از تاریخ تقدیم دادخواست داوری، پرداخت ننماید، مدیر موسسه پرونده را بدون ارجاع و اقدام، بایگانی می نماید. طرفین در هر زمانی می توانند با یکدیگر توافق کنند که رسیدگی پرونده ایشان توسط موسسه انجام نگیرد. بدیهی است در هر مرحله ای از انصراف، هزینه های داوری می بایست به صورت تمام و کمال توسط طرفین پرداخت گردد.

29 – هزینه داوری بر اساس آیین نامه حق الزحمه داوری مصوب 1401 قوه قضاییه و بر طبق قرارداد مالی فیمابین موسسه حقوقی داوری فکرنو و خواهان یا خوانده محاسبه و اخذ می گردد.

شرط داوری با وجود مشاور املاک

رسیدگی و صدور رای در کلیه اختلافات، دعاوی و تفاسیر ناشی از قرارداد و ظهر و پیرامون آن در تمام مراحل قراردادی بین متعاملین، قائم مقام ایشان و نیز تعهدات و حقوق متقابل مدیر مشاور املاک و یا نماینده امضاء کننده ایشان نسبت به متعاملین،به داوری موسسه حقوقی داوری فکرنو عدلی نو(ش ث 2147 – WWW.FEKRINS.COM ) واگذار می‌گردد. شرط داوری مستقل از قرارداد اصلی و موسسه، مقام ناصب و شیوه ابلاغ ها، حضوری یا اظهارنامه و هزینه داوری به نسبت محکومیت بر عهده محکوم علیه می باشد.

 

شرط داوری بدون مشاور املاک

رسیدگی و صدور رای در کلیه اختلافات، دعاوی و تفاسیر ناشی از قرارداد و ظهر و پیرامون آن در تمام مراحل قراردادی بین متعاملین، قائم مقام ایشان به داوری موسسه حقوقی داوری فکرنو عدلی نو(ش ث 2147 – WWW.FEKRINS.COM ) واگذار می‌گردد. شرط داوری مستقل از قرارداد اصلی و موسسه، مقام ناصب و شیوه ابلاغ ها، حضوری یا اظهارنامه و هزینه داوری به نسبت محکومیت بر عهده محکوم علیه می باشد.