مقاله “استقلال شرط داوری”

چکیده

پدیدآورده: نیکبخت، حمیدرضا

حقوق، تحقیقات حقوقی، تابستان 1376 – شماره 19

مستقل بودن شرط داوری از قراردادی که در آن درج میگردد موضوع بحث و مذاکرات فراوان است که آیا شرط داوری باید از سرنوشت قراردادی که به آن تعلق دارد پیروی کند یا اینکه می تواند وجود مستقلی داشته باشد؟

داوری ممکن است به صورت قرارداد علیحده باشد به این صورت که طرفین به موجب یک قرارداد ملزم شوند که در صورت بروز اختلاف در خصوص معامله بین انها حل اختلاف از طریق داوری به عمل آید یا ممکن است توافق طرفین یک معامله به ارجاع اختلاف بین آنها به داوری در ضمن همان معامله به عمل آید. چنین توافقی را که در ضمن معامله درج می گردد شرط ارجاع اختلاف به داوری گویند.

بنابراین ارجاع اختلاف به داوری ممکن است به موجب قرارداد علیحده داوری باشد یا به صورت شرط داوری که در قرارداد معامله اصلی درج می شود. قانون آیین دادرسی مدنی ما به موجب حکم صریح مواد 632 و 633 ارجاع امر به داوری را به تراضی طرفین و به موجب قرارداد علیحده و یا به صورت توافق (شرط) ضمن معامله پذیرفته است.

بحث در این مقاله در خصوص قرارداد داوری نیست که به صورت عقدی مستقل منعقد میگردد و در سیستم حقوقی ایران تابع شرایط عمومی قراردادها بوده و با داشتن شرایط اساسی صحت معامله (ماده 191 قانون مدنی) و نیز به موجب ماده 10 قانون مدنی عقدی معتبر است بلکه بحث ما مربوط به شرط داوری است که در قرارداد اصلی درج می گردد و سوال این است که آیا چنین شرطی که ضمن معامله اصلی گنجانده شده است وجودی مستقل از آن معامله دارد یا اینکه مانند سایر شرایط ضمن عقد شرط داوری تعهدی تبعی بوده و معنا جزء مورد تعهد اصلی شده و با آن عقد واحدی را تشکیل می دهد