ابلاغ رای داوری – نگاهی به نظریه مشورتی مورخ 24 فروردین 1403

شیوه‌ های ابلاغ رای داوری

هنگام صحبت درباره داوری، آزادی اراده طرفین یک قرارداد نقش محوری دارد. حل اختلاف از طریق داوری بر پایه توافق طرفین است، مگر در شرایطی که قانون مشخص کرده است. به‌عبارت دیگر، برخی قواعد امری وجود دارند که توافق برخلاف آن‌ها امکان‌پذیر نیست. به‌عنوان مثال، ماده ۴۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی تأکید می‌کند که انتخاب افراد فاقد اهلیت یا محروم از داوری حتی با توافق طرفین امکان‌پذیر نیست.

یکی از نکات مهم در داوری، ابلاغ رای داوری است. فرآیند داوری با طرح ادعا توسط خواهان آغاز می‌شود و داور پس از مطلع کردن طرف مقابل (خوانده)، به دعوی رسیدگی می‌کند. در صورت عدم سازش، داور رای خود را صادر می‌کند. اما آیا صدور رای کافی است؟ پاسخ این سوال به ضرورت ابلاغ رای بستگی دارد.

اهمیت ابلاغ رای داوری

برای اجرای رای داوری که مشابه رای دادگاه است، باید این رای توسط مقام قضایی اجرا شود. مطابق ماده ۴۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی:
“هرگاه محکوم‌علیه تا بیست روز پس از ابلاغ، رای داوری را اجرا نکند، دادگاه ارجاع‌دهنده دعوا یا دادگاه صالح به رسیدگی مکلف است به درخواست ذی‌نفع، برگ اجرایی صادر کند. اجرای رای برابر مقررات قانونی انجام می‌شود.”

بنابراین، رای داوری تنها زمانی قابلیت اجرا دارد که به‌طور صحیح به طرفین اختلاف ابلاغ شده باشد. بدون ابلاغ، طرفین نمی‌توانند تصمیمات منطقی اتخاذ کنند، لذا اهمیت ابلاغ کاملاً واضح است.

انواع شیوه‌ های ابلاغ رای داوری

۱. ابلاغ از طریق محکمه صالح

مطابق ماده ۴۸۵ قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که توافقی درباره شیوه ابلاغ رای وجود نداشته باشد:
“داور باید رای خود را به دفتر دادگاه ارجاع‌دهنده یا دادگاه صالح تسلیم کند. دفتر دادگاه، اصل رای را بایگانی کرده و رونوشت گواهی‌شده را به دستور دادگاه برای طرفین ارسال می‌کند.”

۲. ابلاغ بر اساس توافق طرفین

توافق طرفین در تعیین شیوه ابلاغ رای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای مثال، ابلاغ رای از طریق اظهارنامه رسمی دادگستری یکی از معتبرترین و مطمئن‌ترین روش‌ها محسوب می‌شود. داوران می‌توانند در شرط داوری یا آیین‌نامه مربوط، این شیوه را مشخص کنند.

۳. ابلاغ از طریق تنظیم صورتجلسه داوری

در این روش، رای داوری به‌صورت حضوری و با تنظیم صورتجلسه ابلاغ می‌شود. اداره کل حقوقی قوه قضاییه تأکید کرده است که امضای صورتجلسه توسط طرفین به منزله رضایت آن‌ها به این شیوه ابلاغ است، مگر خلاف آن ثابت شود.

نتیجه‌گیری

ابلاغ رای داوری به‌صورت معتبر و قانونی (چه از طریق محکمه و چه به روش توافقی) ضروری است. این اقدام تضمین می‌کند که رای قابلیت اجرا داشته و طرفین اختلاف از نتیجه داوری مطلع شوند.